Hoofd Menu
meest recente artikelen
Nieuwsflitsen
-
Stambomen
In het menu bovenaan zijn bij Genealogieën de stambomen te vinden van het geslacht Leuring, en van de bewoners van de borg Nienoord.
Bij Weblinks zijn verwijzingen naar nog meer genealogieën te vinden -
Het ontstaan van de Gemeente Leek
door Sikke Cazemier
artikel van de maand, uit Historisch Leek jaargang 16 nummer 4, september 2002
De eerste gemeenten zijn ontstaan in de periode, die in de vaderlandse geschiedenis bekend staat als ‘de Franse tijd’. Deze heeft een totale omwenteling in ons staatsbestel teweeggebracht, begonnen als de zogenaamde fluwelen revolutie van 1795 en eindigend in 1813. Ons land kreeg toen, na enkele jaren ingelijfd te zijn geweest bij het rijk van de Franse keizer Napoleon, zijn onafhankelijkheid terug. In een tijdperk van zo’n twintig jaar zou er méér veranderen dan in de twee eeuwen daarvoor.
‘De Franse tijd’ kan in enkele tijdvakken worden onderverdeeld. Onderscheiden kunnen worden de jaren, waarin ons land nog over enige zelfstandigheid beschikte, van 1795 tot 1810, en de jaren waarin de zelfstandigheid volledig verdwenen was, de periode 1810-1813.
Nederland was toen bij het Franse keizerrijk ingelijfd en vormde in feite niet meer dan een provincie van het grote rijk van keizer Napoleon. De Omwenteling in 1795 bracht de introductie van de volkssoevereiniteit. Het volk zou voortaan bepalen door wie en op basis van welke beginselen, wetten en reglementen het geregeerd wilde worden.
De Bataafse Republiek (1795-1806) volgde in vele opzichten het voorbeeld van Frankrijk. Tijdens het Koninkrijk Holland (1806-1810), toenNapoleons broer Lodewijk Napoleon hier de scepter zwaaide, ging de ‘verfransing’nog een stap verder. De Staatsregeling, die in 1798 werd ingevoerd kan worden gezien als de eerste Grondwet van ons land. Reeds in 1801 werd deze Staatsregeling vervangen door een andere Staatsregeling, minder bureaucratisch van aard. Ook hierin werd weer de ontwikkelingen in Frankrijk gevolgd. Overigens had deze verandering voor de pas ingestelde gemeenten weinig betekenis.
Inleiding en hoofstuk 1 van onze special t.g.v. de tentoonstelling:
Jan Ernst Douma - 500 jaar Reformatie 1517-2017
Historisch Leek 31-4, oktober 2017
Het jaar 1517 kan in de geschiedenis van het christendom als een ‘kanteljaar’ worden beschouwd. Op 31 oktober 2017 is het precies vijfhonderd jaar geleden dat de Duitse monnik Maarten Luther zijn 95 stellingen tegen de aflaat aan de deur van de ‘Schlosskirche’ in Wittenberg bevestigde. Daarmee luidde hij onbewust de Reformatie* in; een ‘beweging’ die tot gevolg had dat er van het eeuwen eerder opgebouwde ‘100 %’ katholicisme na de Reductie * in 1594 in ons land nog geen 5% restte.
Met 83 tekeningen van kerkgebouwen heeft Jan Ernst Douma de fysieke invulling van het religieuze landschap in het huidige Groninger Westerkwartier in 2015 vorm gegeven.
In de tentoonstelling JAN ERNST DOUMA - 500 JAAR REFORMATIE (1517-2017) in Museum Nienoord te Leek vormen deze tekeningen een centraal thema.
U krijgt achtergrondinformatie over de opkomst, bloei en ondergang van het katholicisme en hoe het religieuze landschap na de Reformatie en de Reductie veranderde.
Lees het hele artikel als PDF.
Abraham Santee Leuringh 1796 - 1863 Deel 2, door Sikke Cazemier
Historisch Leek 31-3 juli/augustus 2017
In 1856 meldde A.S. Leuringh via een advertentie in de Groninger Courant het plotseling overlijden van zijn echtgenote Adriana van Roijen:
Heden morgen overleed onverwacht, na een langdurig lijden, mijne beminde Echtgenote ADRIANA VAN ROIJEN in den ouderdom van ruim acht en vijftig jaren, en na eene gelukkige echtvereniging van 21 jaren. Diep bedroefd staar ik haar met mijne kinderen en hare eenige zuster na. Hoe zwaar ons dit verlies valt te dragen, zal ieder kunnen beseffen, die de dierbare overledene gekend heeft.
Leek, den 28 Nov. 1856
A.S. LEURINGH
Als die eikenboom kon praten
Kees Kleiker als onderduiker in de oorlog 1940 –1945,
door Jacob en Geert Kleiker
Uit Historisch Leek nrs 29-03 t/m 31-01
deel 1
uit Historisch Leek 29-03, juli/augustus 2015
Als die eikenboom kon praten’ is de weerslag van de zoektocht van de broers Jacob en Geert Kleiker naar gegevens over de oorlogstijd 1940-1945 en het onderduiken van hun vader Kees Kleiker.
Veel mensen en locaties in het Zuidelijk Westerkwartier, maar ook daarbuiten, spelen hierin een rol. Het uitgebreide en rijk geïllustreerd verslag, dat als boekwerk in een beperkte oplage is uitgegeven, kent de volgende hoofdonderwerpen:
- Het gezin Kleiker aan het begin van en gedurende de oorlog;
- De onderduikadressen van Kees Kleiker;
- De NSB’ers en hun dubbele moraal;
- Nederlandsche Arbeidsdienst.
deel 2
uit Historisch Leek 30-02, april 2016
Het Scholtenhuis te Groningen was tijdens de Tweede Wereldoorlog het hoofdkwartier van de Duitse Sicherheitsdienst, de SD, verantwoordelijk voor Noord-Nederland. Het Scholtenhuis was berucht onder de bevolking van Noord-Nederland. Zeer gevreesd waren de ondervragingsmethoden. Iedereen in Groningen wist dat als men naar het
Scholtenhuis werd gebracht, het wel eens heel slecht met je kon aflopen. Joden, onderduikers en verzetsmensen
werden naar het Scholtenhuis gebracht. Joden werden doorgestuurd naar de vernietigingskampen in Duitsland en Polen
deel 3
uit Historisch Leek 30-03, juli/augustus 2016
In de vorige twee afleveringen zijn de volgende hoofdstukken – hier als geheugensteuntje weergegeven – aan de orde geweest:
Het gezin Kleiker
Het begin van de oorlog
Naar Lettelbert
BoerderijKlaver Oproep voor de arbeidsdienst
Kamp Nuis
Onderduiker bij de familie Pieter de Boer in De Poffert
Weer terug
Weer terug naar huis in Lettelbert
Het Scholtenhuis
Onderduiker bij de familie Klaver in Oostwold.
Dat eindigde met de opmerking dat de Duitsers radio’s vorderden en hoe deze maatregel werd omzeild.
deel 4
uit Historisch Leek 30-04, oktober 2016
Buren familie Tel
Boter werd vroeger op boerderijen gemaakt in eenvoudige houten karntonnen. Na het karnen werden het samengeklonterde vet (dat de grootte van erwten had) en de ontstane ‘karnemelk’ (die vrijwel vetloos was) van elkaar gescheiden. Het vet - dat nog restanten karnemelk bevatte - werd flink gekneed en zo ontstond er boter (die flauw en ietwat zoetig smaakte).
Lees het hele artikel als PDF
deel 5 (slot)
uit Historisch Leek 31-01, januari 2017
Goitse van der Werff
Onderstaande tekst kregen wij tijdens onze naspeuringen onder ogen. Het beschrijft hoe Goitse van der Werff in de oorlog aan zijn einde kwam. Vervolgens wordt de begrafenis beschreven zoals die in een regionale krant is opgetekend:
Goitse van der Werff doodgeschoten te Een
Toen ze bij Peet de Boer niet langer konden blijven, hebben ze een paar dagen met auto en al in een bos gezeten en gaan op 21 oktober 1944 met hun wapens naar Alje Vos te Een, in de gemeente Norg, maar dicht bij Zevenhuizen...
De voormalige Hervormde kerk van Enumatil, door Kees Kugel
uit Historisch Leek 31-02, april 2017
Wie ’s zomers na een flinke wandeling of fietstocht is neergestreken op het terras van Tante Til in Enumatil en wachtend op de bestelling naar het huis aan de overkant van de weg kijkt, ziet iets merkwaardigs: in de gevel van dat dubbele woonhuis zijn de contouren van kerkramen te zien. De vraag die bij een heerlijk kopje thee bij je opkomt is: wat is de geschiedenis van dit woonhuis in Enumatil? Je gaat je erin verdiepen en er ontrolt zich een boeiend stuk regionale kerkgeschiedenis.
Korte inhoud Historisch Leek 31-03, juli/augustus 2017
(De samenvatting van eerdere nummers vind u in het menu links bij "Kwartaalbad")
Kroniek van de familie Kopinga, door Bert Zuiderveld
Regelmatig doet Bert Zuiderveld onderzoek naar Leekster families. Deze keer gaat het over de familie Kopinga. De familie woont al zo’n 300 jaar in en rondom (nu nog) de gemeente Leek. Drie weeskinderen kregen in het jaar 1812, toen er achternamen verplicht werden i.p.v. namen als Janszoon, Hendrikszoon, etc, de naam Kopinga. Die werd bedacht door hun voogd. Hoe hij aan de naam kwam is onbekend. Willem Kopinga woonde als 12-jarige in Tolbert. Bij hem begint het verhaal over de familie. Er verhuisden ook familieleden naar Canada, Jacobina Kopinga bezocht Nederland nog op hoge leeftijd en overleed op 103-jarige leeftijd.
Abraham Santee Leuringh 1796-1863, deel 2. door Sikke Cazemier
Sikke Cazemier gaat verder met het verhaal over de familie Leuringh Abraham Leuringh was een actief mens. Cazemier beschrijft zijn activiteiten; paardenliefhebber, burgemeester, vervener, landbouwkundige, boseigenaar en houtverkoper. Een belangrijk man in onze regio overleed in 1863.
Herinneringen aan het rijtuigenmuseum, door Reinder Hovinga
Het huidige museum Nienoord in Leek is de voortzetting van het Nationaal Rijtuigmuseum dat in 1957 werd opgericht, deels door leden van het studentencorps uit Groningen Vindicat. Er is een herinneringssteen voor de oprichters in de grote tuinhal van de borg Nienoord geplaatst. Enkelen van de oprichters hadden zelf al koetsen verzameld, die werden natuurlijk ingebracht in het nieuwe museum.
Reinder Hovinga geeft een historische blik op het ontstaan en het verdere reilen en zeilen van het museum, zoals hij het van dichtbij heeft meegemaakt.
Het artikel wordt afgesloten met een Noorder Rondblik over het boek dat Reinder Hovinga indertijd schreef ‘Jonker tussen wijntje en trijntje’, over jonker Folef von Inn- und Kniphausen.
Hendrik Borgers en Thië Aiso Lycklema á Nijeholt; verzetsmensen uit Leek, door Albert Graansma
Lycklema á Nijeholt was hoofd van de christelijke school, later Van Panhuysschool, te Leek en ook wethouder voor de AR. Borgers was garagehouder in Leek. Beiden hebben zich zeer actief ingezet in de Tweede Wereldoorlog als verzetsmensen. Albert vertelt daarover in dit artikel. Hij vraagt ook of er mensen zijn die misschien nog verhalen kennen over deze beide mannen.
Een vooruitblik, door Geert Hadders
Er wordt op de laatste bladzijde van Historisch Leek vooruitgekeken naar het oktobernummer dat volledig in het teken staat van de Reformatie in het Westerkwartier. Een tentoonstelling op basis van 83 tekeningen van kerkgebouwen in het Westerkwartier van Jan Ernst Douma, wordt gehouden in museum Nienoord van eind oktober 2017 tot ongeveer eind januari