Hoofd Menu
meest recente artikelen
Nieuwsflitsen
-
Stambomen
In het menu bovenaan zijn bij Genealogieën de stambomen te vinden van het geslacht Leuring, en van de bewoners van de borg Nienoord.
Bij Weblinks zijn verwijzingen naar nog meer genealogieën te vinden -
Korte inhoud Historisch Leek 31-03, juli/augustus 2017
(De samenvatting van eerdere nummers vind u in het menu links bij "Kwartaalbad")
Kroniek van de familie Kopinga, door Bert Zuiderveld
Regelmatig doet Bert Zuiderveld onderzoek naar Leekster families. Deze keer gaat het over de familie Kopinga. De familie woont al zo’n 300 jaar in en rondom (nu nog) de gemeente Leek. Drie weeskinderen kregen in het jaar 1812, toen er achternamen verplicht werden i.p.v. namen als Janszoon, Hendrikszoon, etc, de naam Kopinga. Die werd bedacht door hun voogd. Hoe hij aan de naam kwam is onbekend. Willem Kopinga woonde als 12-jarige in Tolbert. Bij hem begint het verhaal over de familie. Er verhuisden ook familieleden naar Canada, Jacobina Kopinga bezocht Nederland nog op hoge leeftijd en overleed op 103-jarige leeftijd.
Abraham Santee Leuringh 1796-1863, deel 2. door Sikke Cazemier
Sikke Cazemier gaat verder met het verhaal over de familie Leuringh Abraham Leuringh was een actief mens. Cazemier beschrijft zijn activiteiten; paardenliefhebber, burgemeester, vervener, landbouwkundige, boseigenaar en houtverkoper. Een belangrijk man in onze regio overleed in 1863.
Herinneringen aan het rijtuigenmuseum, door Reinder Hovinga
Het huidige museum Nienoord in Leek is de voortzetting van het Nationaal Rijtuigmuseum dat in 1957 werd opgericht, deels door leden van het studentencorps uit Groningen Vindicat. Er is een herinneringssteen voor de oprichters in de grote tuinhal van de borg Nienoord geplaatst. Enkelen van de oprichters hadden zelf al koetsen verzameld, die werden natuurlijk ingebracht in het nieuwe museum.
Reinder Hovinga geeft een historische blik op het ontstaan en het verdere reilen en zeilen van het museum, zoals hij het van dichtbij heeft meegemaakt.
Het artikel wordt afgesloten met een Noorder Rondblik over het boek dat Reinder Hovinga indertijd schreef ‘Jonker tussen wijntje en trijntje’, over jonker Folef von Inn- und Kniphausen.
Hendrik Borgers en Thië Aiso Lycklema á Nijeholt; verzetsmensen uit Leek, door Albert Graansma
Lycklema á Nijeholt was hoofd van de christelijke school, later Van Panhuysschool, te Leek en ook wethouder voor de AR. Borgers was garagehouder in Leek. Beiden hebben zich zeer actief ingezet in de Tweede Wereldoorlog als verzetsmensen. Albert vertelt daarover in dit artikel. Hij vraagt ook of er mensen zijn die misschien nog verhalen kennen over deze beide mannen.
Een vooruitblik, door Geert Hadders
Er wordt op de laatste bladzijde van Historisch Leek vooruitgekeken naar het oktobernummer dat volledig in het teken staat van de Reformatie in het Westerkwartier. Een tentoonstelling op basis van 83 tekeningen van kerkgebouwen in het Westerkwartier van Jan Ernst Douma, wordt gehouden in museum Nienoord van eind oktober 2017 tot ongeveer eind januari
30 jaar historische Kring gemeente Leek en omstreken, 1986 - 2016
uit Historisch Leek 30-04, oktober 2016
Het kleine berichtje over de oprichting van de Historische Kring Leek op 28 april 1986 is hier geplaatst in samenhang met het groter bericht over de feestelijke opening van De Dam in het voorjaar van 1986.
Zij stonden in de krant ook naast elkaar. De Dam was dertig jaar geleden heringericht en dat is nu (2015) weer zo.
Stolpersteine
De Gemeente Leek en met name het dorp Leek, kende voor 1940 een omvangrijke Joodse gemeenschap. Hun Jood-zijn was de reden waarom zij werden weggevoerd en vermoord. Slechts een enkeling heeft, door onder te duiken, de oorlog overleefd. In Leek herinneren de Joodse begraafplaats en het museum 'het Joodse Schooltje’ nog aan de Joodse inwoners. In de Tweede Wereldoorlog hebben ook verschillende inwoners van de gemeente Leek met gevaar voor eigen leven verzetsactiviteiten gepleegd. Sommigen van hen hebben dat met de dood moeten bekopen.
Werkgroep Stolpersteine
In 2014 is door de Historische Kring samenmet de Gemeente Leek, Fredewalda, de Stichting Samuel Levie en het 4-meicomité Leek een werkgroep gevormd die er aan wil bijdragen dat de Leekster historie van de Tweede Wereldoorlog niet verloren gaat, en dat zij die in de Tweede Wereldoorlog deel uit maakten van onze gemeenschap, een blijvende herinnering krijgen. Ook de dorps verenigingen zijn bij de werkgroep betrokken.
Hoe wil men dit realiseren?
De werkgroep wil die herinnering graag vormgeven door deel te nemen aan eengedenksteenproject van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Voor de woningen van waar eens nazislachtoffers hebben gewoond, wordt in de straat of stoep een kleine gedenksteen met een messing plaatje geplaatst, met daarop de naam en enkele gegevens van deze vroegere inwoners van de Gemeente Leek.In heel Europa zijn en worden deze stenen geplaatst. Je komt ze tegen als je in een stad of dorp loopt. De kunstenaar noemt deze stenen Stolpersteine. Letterlijk vertaald ‘struikelstenen. Je kunt er niet omheen en wil je de tekst lezen dan buig je je naar de steen toe en toon je op die manier respect voor hem of voor haar die om het leven is gebracht.
Stand van zaken
De werkgroep is bezig om uit te zoeken welke Joden en verzetsstrijders omkwamen in de periode van 10 mei 1940 tot 5 mei 1945 en voor wie dus een steen gemaakt moet worden. Dit vraagt de nodige tijd, moeite en zorgvuldigheid. Daarnaast moeten de juiste woonlocaties opgezocht worden. Volgens de werkgroep gaat het om zo’n 75 mensen die op diverse locaties in onze gemeente hebben gewoond. In 70 jaar is er veel veranderd hetgeen een complicerende factor is. Toch verwacht de werkgroep dat in oktober 2015 de eerste Stolpersteine geplaatst worden. De kunstenaar Gunter Demnig zal samen met nabestaanden de eerste stenen plaatsen.
De volgende activiteiten staan op het programma
• Inventarisatie van alle oorlogsslachtoffers die tot de doelgroep behoren.
• Plaatsing van Stolpersteine in drie keer in de komende jaren.
• Organiseren van activiteiten rond de plaatsing van de stenen in samenwerking met allerlei doelgroepen.
• Het betrekken van het basis- en voortgezet onderwijs bij het project Stolpersteine.
• Werven van middelen om het project te kunnen bekostigen.
In september en oktober van 2015 zijn er nog meer gerelateerde activiteiten: een tentoonstelling in Nienoord over de Joodse gemeenschappen in Westerkwartier en Noordenveld ‘Shalom & Moi’; er wordt een wandeling uitgezet van Leek naar Westerbork langs Joodse herinneringsplaatsen en er komt een speciale bevrijdingsuitgave van Historisch Leek.
Wat kunt u doen?
Wilt u een financiële bijdrage leveren dan kan dat op het volgende bankrekeningnummer:
NL40RAB00335166830 van de HKGLeo onder vermelding van "Werkgroep Stolpersteine Leek’.
Elk bedrag is van harte welkom!
Particulieren, instellingen, verenigingen, scholen, kerken en anderen kunnen een of meer Stolpersteine adopteren. De kosten van een Stolperstein zijn € 120,-.
Voor meer informatie kunt u altijd iemand van de werkgroep benaderen per mail of telefoon.
Van de Joodse slachtoffers is er veel informatie, van andere slachtoffers nauwelijks. Denkt u nuttige informatie te hebben of wilt u een steen adopteren, dan vraagt de werkgroep contact op te nemen.
Contact i.v.m. adoptie van Stolpersteine, donatie of informatie:
E-mail: stolpersteineleek70 -at- gmail.com
ehbult -at- hetnet.nl
s.homan -at- home.nl
Telefoon: 0594 516393 of 050 5029937
| De leden van de werkgroep: |
|
| Meindert Bouma | Fredewalda, Tolbert |
| Epko H. Bult en Siebrand Homan |
Hist. Kring Gemeente Leek e.o. |
| Berend Hoekstra | Gemeente Leek |
| Anneke Michel en Lieneke Rijnveld |
Samuel Levie Stichting |
| Paul Tameling | 4 mei comité Leek |
Oorlog, Deel 4, (slot) door Sikke Cazemier en Klaas S. Gunter
uit Historisch Leek 29-02, april 2015
Reactie van een lezer
Op mijn bijdrage aan Historisch Leek, die verscheen onder de titel OORLOG, ontving ik een reactie van een oud-Leekster, de heer Klaas S. Gunter. Hij plaatste bij mijn relaas over de meidagen van 1940 nog enkele aanvullingen. De heer Gunter, die in 1940 16 jaar was en destijds aan de Schreiershoek woonde, heeft ook nog veel herinneringen aan de jaren ’30, de crisisjaren, toen massale werkloosheid en armoede het dagelijks bestaan van zeer velen teisterden.
Oorlog, Deel 3, door Sikke Cazemier
uit Historisch Leek 29- 01 , januari 2015
De meeste Leekster Joden die via Westerbork naar het Oosten werden afgevoerd, zijn om het leven gebracht in Auschwitz-Birkenau en Sobibor. In 1940 bestond al een barakkenkamp in Auschwitz (in het Pools Oswiecim ). Tussen 1940 en 1943 vond een geweldige uitbreiding plaats in het vlakbij gelegen Birkenau. Dit werd het dodenkamp van Auschwitz.
Oorlog Deel 2, door Sikke Cazemier
uit historisch Leek 28-03, juli/augustus 2014
Naarmate de oorlog verder vorderde, werden de maatregelen die ten aanzien van de joden werden getroffen harder, onmenselijker. Door Hitler en zijn hoogste medewerkers werd besloten “het joodse vraagstuk op te lossen” waarmee werd bedoeld de joden uit te roeien. Om de eigenlijke bedoelingen van de Nazi’s te verdoezelen, werd in de loop van 1942 gesproken over deportatie naar werkkampen in Duitsland of ook – wat vager – in “het Oosten”.
Daarbij zou een leeftijdsgrens worden gehanteerd, het familieverband gerespecteerd en briefwisseling mogelijk zijn. Harde maatregelen, maar velen geloofden in of hoopten op een betrekkelijk goede afloop. Een van de (zeer vele) maatregelen waarmee de joden werden geconfronteerd, was het verbod om joodse kinderen de openbare en bijzondere scholen te laten bezoeken. Zij moesten ingaande 1 september 1941 n aar eigen joodse scholen.
De leerlingen uit Leek bezochten met ingang van die datum een school in Groningen. Ze gingen met de tram. Ik kan mij niet herinneren dat dit gepaard ging met heftige protesten. Zij verlieten min of meer geruisloos de openbare school en gingen naar de stad. Iedereen vond dit kennelijk gewoon. Wat de joden daarvan vonden weet ik niet. Zij zwegen. Joodse veehandelaren mochten geen veemarkten meer bezoeken.
Op 11 augustus 1941 werden alle onroerende goederen van joden (grond en woningen) onteigend. De onteigende woningen werden voorzien van plakkaten waarop met chocoladeletters was gedrukt: RIJKSEIGENDOM.