Historische Kring gemeente Leek e.o.

De Leke/ 't Piepke

Hier stroomt ondergronds via een stenen duiker (‘t Piepke) het riviertje de Leke. De naam van dit riviertje duidt erop dat het een grensrivier is, de grens tussen de provincies Groningen en Drenthe, vroeger tussen Stad en Lande en ’t Olde Landschap.
Vergelijk de Lek tussen de provincies Utrecht en Gelderland en een Le(k)e in Midden Drenthe en Noord Holland.
Op de foto van omstreeks 1910 is te zien dat er een ‘til’ over de Leke lag. Een til is een stenen brug, een brug die niet werd opge’til’d. Oorspronkelijk was deze van hout. Als in 1913 de tramijn Groningen-Drachten wordt aangelegd loopt die lijn eerst langs de til. Hij was een verkeersdrempel “avant la lettre”. Later wordt de til gelijk gemaakt met de omgeving door een duiker onder de weg aan te brengen.
De stenen til is vermoedelijk van 1786 en werd in 1950 opnieuw gemetseld, getuige de steen met jaartallen. De weg vanaf dit punt naar De Dam werd 't Piepke genoemd.Op de foto is ook nog de ladder van de lantaarnopsteker te zien. Elke avond moest hij de enkele straatlantaarns die in Leek stonden, aansteken.
Rond 1920 kreeg Leek elektrisch licht. De laatste lantaarnopsteker, Derk de Vries, was gemeenteambtenaar. Hij ligt begraven te Midwolde. De Leke is niet meer zichtbaar achter de Schreiershoek, maar nog wel langs een deel van De Schans, tussen de weg en het eerste huis in Nietap en vervolgens tussen de parkeerplaatsen in Nietap en de parkeerplaatsen langs de weg. De Leke deed sinds de aanleg van de Leeksterschans in 1592 niet alleen dienst als waterafvoer van de Terheijlster venen maar ook als gracht van het bastion.
Feitelijk kwam die laatste functie te vervallen toen de vestingwet van 1874 van kracht werd. Aarden wallen en stadsmuren konden worden afgebroken. Maar de contouren zijn nog gedeeltelijk zichtbaar.

Meer foto's, op de eerste ziet u 't  Piepke op de voorgrond met de hekken van de inmiddels verdwenen til, op de volgende is in de verte de til te zien.

• de Til over het Piepke, richting Nietap de Til over het Piepke, richting Nietap
• zelfde plaats, nu richting Leek zelfde plaats, nu richting Leek
• hier de Til in de verte hier de Til in de verte
• Eind 19e eeuw Eind 19e eeuw
• overlijdensbericht 13 juli 1904 overlijdensbericht 13 juli 1904
• Rechtsachter het grote pakhuis van Klamer en Bus Rechtsachter het grote pakhuis van Klamer en Bus
• Hier met tramrails Hier met tramrails
• Ook met tramrails Ook met tramrails
• 1956 - op de voorgrond de Til 1956 - op de voorgrond de Til
• gedenksteen in het muurtje gedenksteen in het muurtje
•  

naar bordje 10