Uit het Nieuwsblad van het Noorden van zaterdag 11 januari 1930. De wekelijkse rubriek waarin dorpsbeschrijvingen plaatsvonden onder de titel TER VERPOOZING, Populair Letterkundig Wekelijksch Bijblad'. De tekst is letterlijk overgenomen. Voor wat de inhoud betreft is de schrijver uit 1930, "T.", verantwoordelijk.
Het vriendelijke dorpje Lettelbert, ook wel Lettebert of Lettenbert, in de wandeling gewoonlijk "Leptert" genoemd, behoort tot de gemeente de Leek. Evenals in de dorpsnamen Tolbert, Niebert, Engelbert en Middelbert beteekent bert in Lettelbert waarschijnlijk buurt of dorp. Lettel wordt door sommige taalkundigen verklaard als klein, zoodat Lettelbert beteekent kleine buurt. Lettelbert is dan ook een gepaste naam voor deze nederzetting, want van een eigenlijk dorp met een kom, waar de huizen en huisjes gegroepeerd zijn om de kerk, kan men hier toch niet spreken. Langs een prachtige rij- en wandelweg vinden we eenige boerderijen en huizen. Alleen de kern van een dorpskom is tegenwoordig aanwezig: bij de kerk en de pastorie staan eenige huizen. In het midden der vorige eeuw, zoo vinden we genoteerd, telde Lettelbert 29 huizen en 150 inwoners.
Op 25 januari 2008 werd het boek "Lettelbert, een klein en gering dorp" aangeboden aan burgemeester Hoekstra van de gemeente Leek. De titel van het boek is ontleend aan ds Arnoldus Groenman, die Lettelbert in 1778 aldus omschreef. Die omschrijving past nog steeds op het inwonertal, maar doet tekort aan het unieke karakter van het huidige Lettelbert.
Voor de geschiedenis vanaf circa 1200 hebben de schrijvers Nelie Kemme en Jan Bousema geput uit de Groninger Archieven en andere betrouwbare bronnen. Ze hebben acht jaar aan het boek gewerkt en de geschiedenis van de oudste boerenbedrijven en hun bewoners uit de pachtcontracten van het klooster van Trimunt opgediept.
De ontginning van het gebied door de monniken van de abdij van Aduard, de ellende van de 80-jarige oorlog, de vroegere rechtspraak, het pachtrecht, de ruzies over visvergunningen en het gekrakeel tussen kerkelijke richtingen speelden in de hele regio een rol. Voor de inwoners van het Lettelbert en hun naar alle winstreken uitgewaaierde nakomelingen is die geschiedenis tot leven gebracht door haar te koppelen aan mensen die echt in Lettelbert geleefd hebben op plaatsen die op de gebiedskaarten in het boek staan weergeven.
Over de laatste 150 jaar hebben de schrijvers op alle mogelijke manieren informatie vergaard: zo hebben ze onder andere het dorpsarchief en oude kranten doorgespit en verhalen van de oudste dorpsbewoners opgetekend. Van vele huidige en voormalige dorpsbewoners hebben zie foto's "uit de oude doos" en andere documenten ter beschikking gekregen. Het resultaat is een boek waarin iedereen zijn eigen herinneringen en de verhalen van zijn voorouders herkent. Het is de geschiedenis van panden en families, van alledaagse en heel bijzondere gebeurtenissen geworden.
U kunt er bijvoorbeeld in lezen hoe de gemeente Leek in 1952 het kerkdorp Lettelbert van de kaart veegde en het gebied verdeelde tussen Midwolde en Oostwold. En hoe dat leidde tot een opstand van de inwoners, die er in 1957 in slaagden de dorpsnaam Lettelbert weer ingevoerd te krijgen. Anno 2008 laat dat verhaal zich vol humor lezen. Maar ook de bestuursnotulen uit de eerste fase van de ijsbaanvereniging zijn een bron van vermaak: er wordt uitvoerig verhaald over de jacht op klein wild voor de verloting op de jaarvergadering. De notulist schuwt daarbij niet een steek onder water uit te delen aan de visser die geacht werd paling aan te leveren. Slechts uit het kasboek valt op te maken dat er naast jachtpartijen ook nog schaatswedstrijden georganiseerd werden.